Uprawnienie do świadczeń chorobowych w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej

Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą jest niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej na okres ciąży i pobiera zasiłek chorobowy. Czy jeśli zawiesi wykonywanie działalności, pozostanie to bez wpływu na prawo do zasiłku chorobowego, a po urodzeniu dziecka - do zasiłku macierzyńskiego?

Zawieszenie działalności gospodarczej nie wpłynie na pobierany już zasiłek chorobowy (o ile nie wystąpi przerwa w niezdolności do pracy), spowoduje jednak, że matka dziecka nie nabędzie prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Co do zasady przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej, jeśli nie zatrudnia pracowników lub zatrudnia wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym, urlopie opiekuńczym lub urlopie rodzicielskim, niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. Tak stanowi art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.).

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi (ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla niego wówczas dobrowolne) i ubezpieczeniem zdrowotnym od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia jej wykonywania (art. 36a ust. 1 i 2 ustawy o sus i art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej).

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Jeśli niezdolność do pracy przypada na okres ciąży, to zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, nie dłużej jednak niż do dnia poprzedzającego poród lub do wyczerpania 270-dniowego okresu zasiłkowego.

Nabycie przez ubezpieczonego prawa do zasiłku chorobowego w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego umożliwia skorzystanie z tego świadczenia także za nieprzerwany okres niezdolności do pracy przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (tu po zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej), o ile osoba ta:

nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
nie kontynuuje lub nie podjęła działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającej prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,
nie jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników (art. 13 ust. 1 ustawy zasiłkowej).

Zwracamy uwagę! Przedsiębiorca, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej w trakcie pobierania zasiłku chorobowego przypadającego na okres ciąży jest uprawniony do tego zasiłku nie dłużej niż przez 270 dni. Nie ma wówczas zastosowania skrócony 91-dniowy okres zasiłkowy przysługujący po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (art. 8 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Jak zatem wynika z powołanych regulacji, zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej w trakcie przebywania na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby przypadającej na okres ciąży pozostanie co do zasady bez wpływu na nabyte już prawo do zasiłku chorobowego. Inaczej będzie jednak w przypadku prawa do zasiłku macierzyńskiego. Przysługuje on bowiem ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego (albo urlopu wychowawczego) - art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej. Jeśli poród nastąpi w okresie zawieszenia wykonywania działalności, czyli niepodlegania m.in. ubezpieczeniu chorobowemu, to matce dziecka nie będzie przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Będzie ona mogła ubiegać się jedynie o świadczenie rodzicielskie w wysokości 1.000 zł wypłacane w razie urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie przez 52 tygodnie (art. 17c ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, Dz. U. z 2023 r. poz. 390 z późn. zm.).