Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy po zmianie tytułu ubezpieczenia

Przedsiębiorca prowadzi działalność od 2 listopada 2017 r. i z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu, oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Za grudzień 2017 r. jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zadeklarował maksymalną kwotę, tj. 10.657,50 zł. Czy nabędzie prawo do zasiłku za kilka dni choroby przypadającej w styczniu br.? Jak zostanie obliczona podstawa jego wymiaru, jeśli do końca maja 2017 r. był zatrudniony na umowę o pracę, a od 1 lipca do 31 października 2017 r. wykonywał umowę zlecenia (i podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu)?

W sytuacji przedstawionej w pytaniu, Czytelnik legitymuje się co najmniej 90-dniowym okresem podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zatem przysługuje mu prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy powstałej w styczniu br.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 48 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Za przychód, o którym mowa, uważa się kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy (art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej).

Jednak w sytuacji, gdy ubezpieczenie chorobowe trwa krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi suma:

przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na to ubezpieczenie, po odliczeniu 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy (art. 48a ust. 1 ustawy zasiłkowej).

Dodajmy, że pełnym miesiącem kalendarzowym ubezpieczenia chorobowego dla ubezpieczonych niebędących pracownikami jest miesiąc, w którym ubezpieczenie rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca. Jako niepełny kalendarzowy miesiąc ubezpieczenia traktuje się zatem miesiąc, w którym przed datą objęcia ubezpieczeniem przypada sobota lub dzień ustawowo wolny od pracy (por. ust. 350 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej).

Ważne: Jeżeli okres ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia uwzględnia się również pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia z poprzedniego tytułu.

Przy czym łączna liczba pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia z aktualnego tytułu powiększona o liczbę pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia z poprzedniego tytułu nie może przekraczać 12. Tak wynika z art. 48a ust. 2 ustawy zasiłkowej.

Biorąc pod uwagę powyższe, w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przedsiębiorcy, o którym mowa w pytaniu, w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego zostanie uwzględnionych 5 miesięcy, tj. 1 miesiąc ubezpieczenia z aktualnego tytułu (tu grudzień 2017 r.) oraz 4 miesiące ubezpieczenia z poprzedniego tytułu, tj. z umowy zlecenia. Nie zostanie uwzględniony okres pracowniczego ubezpieczenia z uwagi na przerwę między tym ubezpieczeniem a ubezpieczeniem z tytułu umowy zlecenia.

Zwracamy uwagę! Obliczając przeciętną miesięczną najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz kwoty przewyższającej tę podstawę za miesiące, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, należy przyjąć najniższą podstawę wymiaru składek przewidzianą przepisami ustawy o sus dla danego kodu tytułu ubezpieczenia z okresu, z którego podstawa wymiaru zasiłku jest ustalana (por. ust. 351 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej). W 2018 r. dla przedsiębiorcy opłacającego składki na ubezpieczenia społeczne na:

zasadach ogólnych jest to kwota 2.665,80 zł (w 2017 r. była to kwota 2.557,80 zł),
preferencyjnych warunkach jest to kwota 630 zł (w 2017 r. była to kwota 600 zł).

Przykład

Przyjmujemy, że najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne obowiązująca przedsiębiorcę z pytania wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli w 2017 r. - 2.557,80 zł. Niezdolność do pracy przypada od 5 do 15 stycznia 2018 r. (11 dni).

Ustalając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, w liczbie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego uwzględnieniu podlega 5 miesięcy, tj. 1 miesiąc z tytułu prowadzonej działalności i 4 miesiące z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowić więc będzie kwota 5.119,43 zł, zgodnie z wyliczeniem:

miesięczna najniższa podstawa wymiaru składek:
2.557,80 zł - 350,67 zł = 2.207,13 zł,
1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek:
10.657,80 zł - 2.557,80 zł = 8.100 zł,
8.100 zł - 1.110,51 zł = 6.989,49 zł,
6.989,49 zł : 12 = 582,46 zł,
kwota stanowiąca podstawę wymiaru zasiłku:
2.207,13 zł + (582,46 zł x 5) = 5.119,43 zł.

Za 11 dni choroby w styczniu 2018 r. przedsiębiorca otrzyma zasiłek chorobowy w wysokości 1.501,72 zł, tj. 5.119,43 zł x 80% : 30 = 136,52 zł (stawka dzienna); 136,52 zł x 11 dni = 1.501,72 zł.