Wysokość zasiłku dla przedsiębiorcy deklarującego wyższą podstawę wymiaru składek

Przedsiębiorca do 31 sierpnia 2015 r. podlegał ubezpieczeniom społecznym, w tym chorobowemu, i opłacał składki na preferencyjnych warunkach. Od 1 września 2015 r. wyrejestrował się z ubezpieczenia chorobowego i ponownie przystąpił do niego od 4 września 2015 r. Za wrzesień zadeklarował jako podstawę wymiaru składek na ww. ubezpieczenia 7.500 zł. W jakiej wysokości powinien otrzymać zasiłek chorobowy za grudzień 2015 r.? Czy ZUS mógł zakwestionować wysokość podstawy?

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, zgodnie z art. 20 ustawy o sus, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przy czym przy jej ustalaniu nie stosuje się rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a ponadto w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego nie może ona przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W bieżącym roku maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wynosi 10.137,50 zł (w 2015 r. była to kwota 9.897,50 zł).

Kwotę ograniczenia podstawy wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe podajemy w serwisie www.wskazniki.gofin.pl

ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania wysokości zadeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o sus. Wynika to z braku przepisów uprawniających ZUS do podważania podstawy wymiaru składek. Tak też wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 21 kwietnia 2010 r. podjętej w składzie 7 sędziów (sygn. akt II UZP 1/10, OSNP 2010/21-22/267). Zdaniem sądu wyrażonym w uzasadnieniu do ww. uchwały, nie ma przeszkód, aby przedsiębiorca zadeklarował maksymalną kwotę podstawy wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia, nawet w sytuacji gdy firma przynosi straty.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą może więc zadeklarować do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (w tym chorobowe) określoną kwotę mając na uwadze maksymalne limity.

W przypadku przedstawionym w pytaniu, w ubezpieczeniu chorobowym wystąpiła przerwa przypadająca na trzy dni września 2015 r., a niezdolność do pracy powstała w grudniu 2015 r. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ZUS powinien więc przyjąć kwotę przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia chorobowego (po przerwie w tym ubezpieczeniu) poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy - art. 48 i art. 3 pkt 4 ustawy zasiłkowej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r.

Przyjmując założenia z pytania, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, do którego prawo powstało w grudniu 2015 r. stanowiła przeciętna podstawa wymiaru składek za okres od października do listopada 2015 r. Zakładając, że jako podstawę wymiaru składek za każdy z tych miesięcy ubezpieczony zadeklarował kwotę 7.500 zł, to podstawa wymiaru zasiłku chorobowego wyniosła 6.471,75 zł [(7.500 zł - 1.028,25 zł) x 2 m-ce] : 2 m-ce.

Jeśli bezpośrednio po zasiłku chorobowym lub po przerwie trwającej krócej niż 3 miesiące kalendarzowe powstanie prawo do tego samego lub innego rodzaju zasiłku (np. do zasiłku macierzyńskiego), to podstawę jego wymiaru stanowić będzie ta sama kwota. Podstawy wymiaru kolejnego zasiłku nie oblicza się bowiem na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe (art. 43 ustawy zasiłkowej).

Zwracamy uwagę! Od 1 stycznia 2016 r. weszły w życie nowe zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Dotyczą one zasiłków, do których prawo powstało po 31 grudnia 2015 r. ZUS w piśmie z 31 grudnia 2015 r. (dostępnym na stronie internetowej www.zus.pl) wyjaśnił, że: "(...) Obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. przepisy ustawy z dnia 15 maja 2015 r. mają zastosowanie do ubezpieczonych niebędących pracownikami, których niezdolność do pracy uprawniająca do zasiłku powstała po 31 grudnia 2015 r., a także gdy niezdolność do pracy powstała przed dniem 1 stycznia 2016 r., a prawo do zasiłku powstało po 31 grudnia 2015 r. (np. gdy ubezpieczony nie ma prawa do zasiłku chorobowego za część niezdolności do pracy przypadającej w okresie wyczekiwania). (...)".